Reis

Onze menselijke ziel kan makkelijk last krijgen van een gevoel van leegte. Goed beschouwd bestaat er leegte in twee smaken, ik heb het hier over de beklemmende leegte, maar is ook een bevrijdende leegte.

Die ‘beklemmende leegte’ gaat over tekort komen, te kort schieten. Tekort komen van aandacht bijvoorbeeld, liefde, spiegeling, support. De echo daarvan uit het verleden. Een echo die we meestal niet voelen als een echo, maar eerder als ‘zo ben ik nu eenmaal’.

Ik was zelf lange tijd een aardige kampioen in het ontkennen van mijn beklemmende leegte. Ik heb gekke en ongezonde dingen gedaan om die leegte niet te hoeven voelen. Extra pijnlijk was de psychologische ‘constructie’ die er bovenop kwam: het zeker weten dat het gevoel van leegte (en eenzaamheid, gebrek aan zingeving) aan mij zelf lag; er is iets fout met mij.

Het duurde lang voordat ik leerde (1) dat die constructie niet klopt en (2) dat ik niet alleen ben in bovenstaande ervaring.

Ons talent om last te krijgen van die beklemmende leegte wordt vaak ontkend. Vooral mannen kunnen er goed in zijn (wie, ik? ik heb nergens last van). In mijn leven als trainer kwam ik die ontkenning veel tegen. Niet heel gek natuurlijk; zelfverwijt is geen vriend van openheid. Onze cultuur moedigt aan dat we lachen op de foto.

Maar laten we ook even kijken naar de schaalgrootte van problemen met alcohol, drugs, eten, eenzaamheid en zingeving. Uiteraard heb ik daar geen oordeel over (‘I have been there’), maar het is ook illustratief.

Ik schreef ‘talent om last te krijgen’, omdat ik niemand een probleem wil aanpraten. Natuurlijk bestaan er gradaties in de mate van ‘last’ en er bestaan zonder twijfel behoorlijk evenwichtige persoonlijkheden. Ik ben het gaan zien als ‘relatief’ evenwichtig.

Zeker als je meedoet aan de retraite in Frankrijk is het wel van belang dat je de potentiële aanwezigheid van beklemmende leegte in het leven niet heel hard hoeft te ontkennen. Want dan krijgen we een lastige week.

Langs de ervarende weg gaan weten dat we niet alleen staan in dit algemeen menselijk verhaal en elkaar ontmoeten in een gelijkwaardig groeiende openheid over de impact ervan is goud waard.

Omdat het een opschonende en verbindende werking heeft. Een verbinding die heel natuurlijk is, want onze ware aard is meer verbonden dan het lijkt.

Tenslotte: werkelijke spirituele ontwikkeling gaat voor mij over een reis; kort gezegd een reis die gaat door de beklemmende leegte naar de bevrijdende leegte. Ook al suggereert die formulering iets te veel dat er een scherpe grens zou zijn (of een gegarandeerde aankomsttijd), het is wel waar.

‘Bevrijdende leegte’ gaat over je schoon voelen, over helderheid. Over je ontslagen voelen ook, van alles wat je niet bent. Van gefixeerde zelfbeelden bijvoorbeeld, alle kritische oordelen over jezelf ('interne criticus') en over anderen. En niet te vergeten over ruimte ervaren.

Als het je - onvermijdelijk met hulp en enige discipline - lukt om op weg te komen in die reis, ga je steeds meer merken dat die bevrijdende ruimte niet alleen simpelweg prettig is, maar alles te maken heeft met je diepste identiteit.

Inside Love Affair is verbonden met retraitecentrum Sous Le Vent